هفتمین کتاب رفرنس ژئوتوریسم در جهان پس از 16 سال منتشر شده است - مجله گرگانلند

هفتمین کتاب رفرنس ژئوتوریسم در دنیا در سال 2021 تحت عنوان ژئوتوریسم در قرن 21 به زبان انگلیسی منتشر شده که در تثبیت و توسعه مرزهای دانش در حوزه ژئوتوریسم در سطح دنیا بسیار تاثیرگذار خواهد بود. البته تا امروز هیچ ایرانی ساکن کشور راهبری یک کتاب رفرنس بین المللی با دعوت از دانشمندان معتبر دنیای و در نهایت چاپ و انتشار آن را در یک انتشارات بین المللی را برعهده نداشته است.

دکتر بهرام نکویی صدری پیرامون اینکه هفتمین کتاب رفرنس ژئوتوریسم در دنیا پس از 16 سال منتشر شده است، اظهار کرد: این کتاب و دانش حاصل از آن می تواند در حوزه ژئوپارک ها که در 15 سال اخیر کمتر مورد توجه واقع شده ، بسیار مفید و اثرگذار باشد. بطور قطع مدیران ژئوپارک ها و پژوهشگران علوم زمین از بهره برداران مطالب این کتاب خواهند بود، چرا که مطالب نوی در این کتاب برای نخستین بار بازگو شده است.

وی افزود: به عنوان مثال در فصل 20 این کتاب به مقاله پروفسور ویور در سال 2011 با موضوع ژئوتوریسم سماوی پاسخی داده شده است؛ به این شکل که راه حل پایداری فعالیت های رصد نجومی در سایت ها، توسعه پایدار گردشگری فضایی و قرار گرفتن آن در چارچوب صنعت ژئوتوریسم مطرح شده است. البته به طور همزمان نخستین بار موضوع حفاظت از طبیعت (عمق سیاره زمین تا کهکشان ها) برای نسل های آینده ایده پردازی و ارائه شده است.

مدیر پروژه نوترین کتاب مرجع ژئوتوریسم دنیا ادامه داد: در فصل هایی از این کتاب (فصول یک و 23) با تاکید بسیار از پنداشت های اشتباه علمی به خوبی و با استفاده از استنادهای علمی، درست ها و نادرست ها، انحرافات و بیراهه ها پوشش داده و تبیین شده است. همچنین سعی شد با همکاری اساتید برجسته دنیا در این حوزه تمام زیربخش های نو ژئوتوریسم در یک جا جمع آوری شده و آن را تبیین کنیم.

نکویی صدری گفت: چیزی حدود 15 سال برای انجام این پروژه درگیر مطالعات و پژوهش های ژئوتوریسمی بودم که پس از چاپ کتاب این تجربیات به 20 سال رسیده است. در این مدت تمام پژوهش های دنیا را رصد و مقالات و کتاب های مختلف را مطالعه کرده ام؛ به همین دلیل با آگاهی کامل و جمع آوری مطالب و نظرات از سراسر نقاط دنیا و دعوت از اساتید گوناگون تلاش کردم کلیه مطالب لازم را در قالب کتاب جمع آوری کنم. البته ناگفته نماند که پروفسور تام هوز که در این کتاب پدر ژئوتوریسم دنیا نامیده شده، معتقد بود که این کتاب به لحاظ سیر تاریخی و ایجاد تعادل در فرایند مفاهیم ژئوتوریسم در دنیا در بهترین زمان به انتشار رسیده است.

بخشی از این کتاب پاسخی به دیدگاه های اشتباه چینی ها در حوزه علم ژئوتوریسم بود

وی در مورد اثرگذاری این کتاب توضیح داد: از دلایل اثرگذاری مثبت کتاب صنعت ژئوتوریسم در قرن 21 می توان به این نکته اشاره کرد که این کتاب در پاسخ به انتشار کتابی از طریق چینی ها به نام اصول ژئوتوریسم و دیدگاه های خودبافته و تک روی آنها در سال 2015 میلادی منتشر شده است.

مسئول کمیته تخصصی ژئوتوریسم انجمن علمی طبیعت گردی ایران خاطرنشان کرد: چینی ها کتابشان را اصول ژئوتوریسم نامیدند و مطالب و مفاهیمی در آن بیان شده بود که از دیدگاه اجماع دنیای و بین المللی قابل قبول نبود و در آن به هیچ کتابی از سایر دانشمندان دنیا استناد نشده بود. آنها به این شکل مسائل ژئوتوریسم را بیان نموده بودند که گویی هیچ دانشمندی در سطح دنیا کاری انجام نداده و تنها چینی ها بودند که ژئوتوریسم را پایه گذاری کرده و مورد بررسی قرار داده اند.

نکویی صدری افزود: آنها برخلاف اخلاق علمی شوربختانه به هیچ آثار ژئوتوریسمی دیگر در دنیا استناد نکرده بودند؛ به همین دلیل در فصل دوم این کتاب با مشارکت پروفسور تام هوز فصلی تحت عنوان دیدگاه های تاریخی در مفهوم ژئوتوریسم در قرن 21 تالیف و این موضوع کاملا شفاف سازی شد.

دانشمندان حوزه های مختلف می توانند از این رفرنس بین المللی بهره ببرند

وی در پاسخ به این سوال که این کتاب در آینده بیشتر مورد استفاده چه افرادی خواهد بود، توضیح داد: طبق تقریظ و مقدمه ای که دکتر ویتراسپون، زمین شناس آمریکایی در این کتاب نوشته برای مدیران ژئوپارک ها، اساتید علوم زمین و تمام پژوهشگران فعال در زمینه ژئوتوریسم مورد استفاده خواهد بود اما میتوان گفت افرادی چون مدیران گردشگری، دانشمندان اکوتوریسم، جغرافیدانان، کارشناسان محیط زیست، مدیران و کارشناسان ژئوپارک ها نیز همگی می توانند از این کتاب استفاده کنند.

مدیر پروژه نوترین کتاب مرجع ژئوتوریسم دنیا گفت: راهنمایان فعال در بخش گردشگری و افرادی که نخواهند 6 رفرنس قبلی دنیای را ورق بزنند و تمایلی به مطالعه آخرین دستاوردهای ژئوتوریسمی روز دنیا داشته باشند، این کتاب برای آنها پوشش دهنده کامل چنین مطالبی خواهد بود، چرا که در آن بار دیگر مفهوم و عبارت گردشگری طبیعت بی جان که در سال 2009 در کتاب مبانی زمین گردشگری به زبان فارسی برای نخستین بار مطرح کرده بودم، مورد تاکید قرار داده ام. همچنین سعی شده است که با توجه به برد بین المللی این اثر مفهموم ژئوتوریسم و اکوتوریسم و تفاوت این 2 با یکدیگر بطور کامل توضیح داده شود.

در حوزه واردات کتاب یکی از مسائل خودتحریمی ها است

نکویی صدری در مورد نحوه همکاری سازمان های دست اندرکار به ویژه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این راه بیان نمود: شاید در اینجا بتوان حمایت را به شکل تشویق مولفان معنا کرد. همچنین از طریق وزارتخانه های دیگر این کمک می تواند یک کار حداقلی همچون اجازه ورود کتاب از کشورهای پیشرفته به داخل کشور باشد که شوربختانه در چند سال اخیر ممنوع شده است. بنا به مکاتبات دولت ایران با سایر کشورها امکان و اجازه ارسال هر گونه اقلام بروشوری، کتاب و مجله از هیچ کشورخارجی مانند آمریکا، انگلستان و... به ایران وجود ندارد و در واقع با این کار به تحریم خودمان دست زده ایم.

بنابراین این کتاب رفرنس دنیای از طریق ناشر بین المللی به کشور همسایه ارسال و پس از آن با کمک دوستان به ایران منتقل شد. در صورت نبود این محدودیت های قانونی ناشر می توانست کتاب ها را با پست برای من و به آدرس منزلم ارسال کند که کمترین حق یک مولف در هر کشوری است.

تنها کتابهایی در رزومه اهل قلم جای می گیرند که از وزارت ارشاد مجوز داشته باشند

وی در مورد حمایت های داخلی و سازمانی از این پروژه اظهار کرد: متاسفانه به عنوان پژوهشگر و نویسنده عضو اهل قلم در سامانه اهل قلم حتی چاپ این کتاب علمی به زبان انگلیسی در رزومه من جای نمی گیرد و اعلام وصول نمی شود. تنها کتاب هایی در رزومه اهل قلم داخل کشور جای می گیرند که با مجوز وزارت ارشاد به چاپ رسیده باشند؛ بنابراین از دید برخی تصمیم گیرندگان، کتاب های علمی و در سطح بین المللی نمی توانند چنین اجازه ای داشته باشند. به عقیده من حذف چنین دیدگاه هایی می تواند موجب تشویق مولفان آینده کشور باشد.

مدیر پروژه نوترین کتاب مرجع ژئوتوریسم دنیا اظهار کرد: با توجه به اینکه اخیرا کتاب های فارسی و علمی کمتر در به زبان انگلیسی ترجمه می شوند و در انتشارات بین المللی به چاپ می رسند اما تهیه و جمع آوری اطلاعات این کتاب برای اولین بار در داخل ایران اتفاق افتاده و به عقیده پروفسور درویش زاده تا امروز هیچ ایرانی ساکن کشور راهبری یک کتاب رفرنس دنیای با دعوت از دانشمندان معتبر دنیای و در نهایت چاپ و انتشار آن را در یک انتشارات بین المللی را بر عهده نداشته است. بنابراین باید در آینده چاپ این نوع آثار از سوی مولفان دیگر داخلی شایسته توجه آن هم در سطح ملی قرار گیرد.

حمایت برخی مدیران و اساتید برای استقبال شایسته از این اثر

نکویی صدری در مورد استقبال از این اثر افزود: آقای تیموری، معاون اسبق وزارت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، از این کتاب استقبال کرد اما جابجایی دولت نو در چند ماه اخیر فرصت رونمایی از آن را در زمان حضور وی در وزارتخانه نداد؛ البته در آن زمان به دلیل خودتحریمی ها هنوز کتاب به دست من نرسیده بود.

وی ادامه داد: همان زمان اما پیشنهادی از سمت آقای جواهرزاده، رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران، مبنی بر رونمایی شایسته از این اثر در خلال یک همایش از طریق انجمن وزین مطرح شد که متاسفانه تا امروز مجالی برای مراسم حضوری به دلیل شیوع گسترده کرونا وجود نداشته است.

مدیر پروژه نوترین کتاب مرجع ژئوتوریسم دنیا گفت: همچنین ریاست انجمن زمین شناسی کشور، دکتر قربانی پیشنهاد داد این کتاب در وبسایت این انجمن منتشر و به نحو مقتضی معرفی شود. به هر حال من امیدوارم حداقل از طریق یکی از انجمن های زمین شناسی یا طبیعت گردی و حتی یکی از وزارتخانه ها مانند وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یا وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت از این کتاب به طرز شایسته ای رونمایی شود و راه برای افرادی که در پی استفاده از این مطالب هستند هموارتر شود. البته اخیرا با حمایت اساتید خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن ایرانی ژئومورفولوژی برای رونمایی از این کتاب مذاکرات مثبتی شکل گرفته و این موضوع در حال پیگیری است.

نکویی صدری در مورد مسائل موجود بر سر راه این پروژه توضیح داد: شاید تعجب برانگیز باشد که برخی از همکاران در داخل کشور سعی داشتند که این پروژه بین المللی به موفقیت نرسد. برای مثال سه نفر از دانشمندان خارجی که بنا بود در این پروژه با من همکاری داشته باشند، علیرغم موافقت های اولیه حاضر به ادامه همکاری نشدند که پس از مدتی از طریق برخی از دوستان متوجه شدم همکاران من در کشور این پروژه که هنوز هم آغاز نشده بود را پروژه ای شکست خورده معرفی کرده اند و عده ای را از همکاری با این پروژه منصرف کرده بودند.

استقبال قابل توجه در سطح بین المللی با مشارکت 34 نفر برای تالیف یک کتاب

وی ادامه داد: خوشبختانه این اثر با مشارکت 34 نفر به علاوه خود من تالیف شد و از طریق انتشارات اپل آکادمیک به چاپ رسید. تا به امروز بیشترین مشارکت در یک کتاب رفرنس دنیای در حوزه ژئوتوریسم مربوط به اثر پروفسور داولینگ و پرفسور نیوسام در سال 2018 بوده که 52 نفر در آن همکاری داشتند و کمترین تعداد مشارکت کنندگان در تالیف نیز در سال 2006 در نخستین کتاب رفرنس ژئوتوریسم بود که 25 نفر شرکت کردند. در مقایسه با موارد گفته شده و 6 رفرنس قبلی ژئوتوریسم مشارکت 34 نفر در این اثر نشان دهنده استقبال قابل توجهی در سطح بین المللی است.