بخش اول، حکومت داری در ترکیه و دنیا در دنیای پسا کرونا - مجله گرگانلند

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ شیوع گسترده ویروس کرونا٬ تمام دولت ها و ملت های دنیا را درگیر نموده و حالا٬ علاوه بر دغدغه های بخش سلامت و بهداشت و کوشش برای فراوری واکسن و مباحث مربوط به امنیت غذایی٬ امنیت درمانی و توریسم و تجارت٬ بخشی از محققین حوزه های مختلف سیاسی٬ به این می اندیشند که در دوران پساکرونا٬ شرایط حکومت داری و سیاست دولت ها برای اداره کشورها٬ تا چه اندازه تحت تاثیر موضوع کرونا قرار خواهد گرفت.

پروفسور سنجار آیاتا جامعه شناس ترک٬ از چهره های نامدار دانشگاهی بین المللی در گستره جامعه شناسی و مطالعات بین رشته ای است. او پیش تر در دانشگاه هاروارد آمریکا تدریس نموده و عضو هیات علمی دانشگاه فنی خاورمیانه استانبول است.

پروفسور آیاتا معتقد است که شیوع کرونا٬ موجب شد که یک بار دیگر مسئولیت سنگین دولت ها در حوزه بیمه و درمان یادآوری گردد و در دوران پساکرونا٬ سرمایه و بودجه از بخش آموزش٬ دوباره به سمت خدمات درمانی راهنمایی خواهد شد.

پایگاه خبری تحلیلی تی 24 ترکیه٬ مصاحبه مفصلی با این استاد دانشگاه انجام داده که تلخیص و ترجمه آن در دو بخش به خوانندگان خبرنگاران تقدیم می گردد.

حرکت بودجه کشورها از آموزش به بهداشت و سلامت

شیوع ویروس کرونا موجب آن شد که کار و مشقت فراوان و در عین حال٬ بار مالی بسیار سنگینی بر نظام بهداشت و سلامت کشورهای دنیا وارد گردد. حتی مراکز درمانی کشورهای پیشرفته اروپایی نیز در این دوران٬ سختی های فراوانی را تجربه مینمایند. به باور شما٬ این بحران عظیم٬ چه تاثیری بر فرایند اداره حکومت ها و دولت های دنیا خواهد داشت؟ آیا ممکن است به شکل جدی شاهد جان دریافت مفهوم دولت اجتماعی باشیم؟ دموکراسی اجتماعی در جوامع مختلف٬ چه شرایطی خواهد داشت؟

بدون تردید٬ کرونا کاری کرد که هم در مقطع کنونی و هم در مقطع پساکرونا٬ اهمیت موضوعی به نام سیاست های سلامت و بهداشت عمومی٬ بیش از پیش برجسته گردد.

این مساله٬ قطعاً بر بودجه و اعتبارات بخش بهداشت و سلامت تاثیر خواهد گذاشت و دولت ها ناچار خواهند شد٬ میزان بیشتری از بودجه عمومی را صرف حوزه بهداشت و درمان نمایند.

نخستین چیزی که در این حوزه شایان تامل است٬ زیرساخت خدمات درمانی و بهداشت و سلامت عمومی است. به عبارتی دیگر٬ علاوه بر موضوع محیط زیست٬ مساله بهداشت عمومی هم بسیار مهم تر و حیاتیتر تلقی خواهد شد.

با نگاهی به شرایط دنیا در چهل سال گذشته٬ درمی یابیم که مساله اهمیت آموزش٬ در همه کشورهای دنیا برجسته شده و با توجه به خدمات دانش به دنیای اقتصاد و اطلاعات٬ کشورهای دنیا٬ بخش مهمی از بودجه را به آموزش اختصاص داده اند.

کار به جایی رسیده که سرمایه گذاری در حوزه آموزش و اختصاص میزان اعتبارات و بودجه ملی به این موضوع٬ عملاً به معیاری برای تشخیص میزان توفیق دولت ها تبدیل شده است. اما از این به بعد٬ بهداشت و درمان٬ از امر آموزش نیز مهم تر و برجسته تر خواهند شد و بودجه و اعتبارات کشورها٬ یک بار دیگر به این مسیر٬ راهنمایی خواهد شد و از این به بعد٬ توان دولت ها بر روی سیاست های سلامت و درمان٬ متمرکز خواهد شد.

در همین چهارچوب٬ موضوع بیمه خدمات درمانی٬ در همه کشورهای دنیا٬ مهم تر و حیاتی تر خواهد شد. همه فهمیدیم که مساله بیمه تا چه اندازه مهم و لازم است.

همه این واقعیت را دریافتیم که تمام طبقات و اقشار جامعه٬ به بیمه مطمئن٬ اثرگذار و خدمات درمانی دارای سطح کیفی مطلوب نیازمند هستند. متاسفانه در حال حاضر٬ 40 درصد جمعیت دنیا٬ فاقد بیمه سلامت و خدمات درمانی هستند. بنابراین٬ دولت ها باید در این حوزه مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرند و شمول دایره بیمه خدمات درمانی٬ گسترده تر و توانمندتر گردد.

آن چه در دوران آینده اهمیت خواهد داشت٬ فقط حوزه سیاست های اجتماعی دولت ها نخواهد بود. بلکه سیاست های مالی و پولی آنان نیز به شدت تحت تاثیر مساله کرونا قرار می گیرد.

چرا که مساله بیکاری٬ ورشکستگی و ترس از سقوط مالی٬ همه را در بر گرفته است و انتظار می رود به طور میانگین٬ کل اقتصاد دنیا٬ در حد 4 درصد کوچک تر گردد.

تقاضا٬ مصرف و سرمایه گذاری پایین تر آمده و همه دولت ها باید در سیاست مالی خود تجدید نظر نمایند. به عنوان مثال٬ معافیت های مالیاتی٬ مهلت های طولانی برای بازپرداخت وام و اقساط٬ تشویق و حمایت مالی برای بخش خصوصی٬ کوشش برای نجات شرکت های کوچک و عظیم و راهکارهایی از این دست٬ در دستور کار هستند و از حالا اعلام شده که احتمالاً شرکت عظیمی همچون لوفت هانزا نیز دولتی خواهد شد.

همین الان به خوبی می توان دید که حتی دولت های مرفه نیز تا حد زیادی اعتماد و توان خود را از دست داده اند و دیدیم که نئولیبرالیسم نیز نتوانست جوابگوی شرایط سخت باشد. بنابراین باید در حوزه خدمات عمومی٬ سازماندهی بخش های مختلف دولت و مکانیسم مدیریت امور٬ تحولات ریشه ای صورت بگیرد.

انقلاب در حوزه دیجیتال و دولت الکترونیک

مساله کرونا تا چه اندازه بر به کارگیری فن آوری دیجیتال و اینترنت٬ اثر گذاشت؟

در این حوزه ها٬ تاثیر بسیار شگرفی را مشاهده کردیم. از دنیای تجارت بگیرید تا سرمایه گذاری٬ از آموزش دانش آموزان مدارس تا خدمات عمومی دولت٬ از اطلاع رسانی و خبر گرفته تا دنیای فرهنگ و هنر٬ شاهد یک انفجار آنلاین اطلاعاتی بودیم و هستیم.

به موازات شیوع بیشتر کرونا٬ این حوزه نیز گسترده تر می گردد و اثر بیشتری بر جا می گذارد. بنابراین٬ دولت ها ناچار خواهند شد در حوزه زیرساخت و فن آوری انتقال اطلاعات و اینترنت٬ بیشتر از گذشته سرمایه گذاری نمایند و اجازه دهند که دنیای استارتاپ ها و برنامه ها٬ با قدرت بیشتری کار نمایند تا تحول دیجیتالی لازم صورت بگیرد.

توافق جدید برای اداره دولت ها و جوامع

میزان همبستگی بین المللی و رفتار دولت ها در برابر کرونا در این شرایط چگونه است؟

هم در حوزه بین المللی و هم در حوزه اجتماعی٬ همبستگی در سطح بالایی نیست و حقیقتاً ناکافی است. کشورهای اروپایی هم کار خاصی نکردند و فقط به این اکتفا کردند که تغییرات اندکی در بودجه ایجاد نمایند تا به داد مردم برسند.

این در حالی است که غیر از دولت٬ نهاد اعلای دیگری برای قبول مسئولیت و خدمت به مردم وجود ندارد. شخصاً این حرف وزیر امور مالی و دارایی دانمارک را مهم دیدم. او گفت: آن چه از دست دولت برای محافظت از شهفرایند و جامعه برآید٬ در حد اعلا نیست.

شواهد چنین نشان می دهد که از این به بعد٬ دولت ها در تدوین برنامه های مالی٬ باید مساله اقتصاد و خدمات اجتماعی را به طور موازی و همزمان در نظر بگیرند.

این چیزی است که می توان آن را اقتصاد اجتماعی نامید. یعنی٬ مفهومی در راستای انطباق با مفاهیم اقتصاد لیبرال و بازار آزاد. افق فعلی نشان می دهد که قرن 21 شاهد توافق اجتماعی نوینی در اداره دولت ها خواهد بود و دولت های فعلی و آینده هم٬ ناچارند سیاست های خود را بر اساس اهدافی معین نمایند که جانی دوباره به اقتصاد ببخشد و در سیاست مالی نیز٬ مساله خدمات اجتماعی را به شکل بسیاری جدی تری در نظر بگیرند.

کرونا موجب آن شد که بخشی از دانش و مطالعات پیچیده علمی و دانشگاهی که قبلاً در سایه مانده بود٬ به یک باره به صحنه بیاید و نشان دهد که متخصصین این حوزه٬ کارشان بسیار مهم است و آنها هم در قدرت٬ نقش دارند.

بنابراین ممکن است در آینده شاهد این باشیم که دانش و تخصص٬ در مرزهای قدرت٬ از سیاست هم پیشی بگیرد و سیاست مداران ناچار باشند که با راهنمایی و توصیه آنان حرکت نمایند.

از دیگر سو در حوزه دانشگاهی هم٬ با آن که علم٬ یک حوزه قدرتمند و مستقل و دنیای است٬ اما سیاست دولت ها در تامین مالی دانشگاه و دیگر مسائل مرتبط با فعالیت دانشگاه ها بسیار مهم است.

بعد از این٬ ما شاهد این خواهیم بود که در خصوص سیاست های خدمات عمومی و همگانی٬ بحث بیشتری خواهد شد و علم هم سهم بیشتری در سیاست گذاری ها خواهد داشت.

ادامه دارد...