علت سوزش ادرار چیست؟ - مجله گرگانلند

خبرنگاران | سرویس سلامت - سوزش ادرار که به همراه درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار بروز می نماید، عارضه ای است که هر سنی می تواند افراد را درگیر کند؛ (لازم بذکر است تنها سوزش به هنگام ادرار نشانه این عارضه نیست؛ بلکه هرگونه احساس درد هنگام دفع ادرار نیز می تواند همین مفهوم را داشته باشد.) با این وجود این حس ناخوشایند به تنهایی بیماری به حساب نمی آید و می تواند نشانه ای از احتمال بروز بیماری های مختلف باشد و قاعدتا روش درمان نیز به علت سوزش ادرار بازمی گردد.

علت سوزش ادرار

متخصصان معتقدند از آنجا که سوزش ادرار می تواند نشانه یک بیماری باشد، هرگونه احساس ناراحتی هنگام دفع ادرار باید آنالیز گردد. در واقع اختلالات و نشانه هایی که در سیستم ادراری به وجود می آید، به پیگیری های دقیقی احتیاج دارد.

طیف وسیعی از بیماری ها می تواند موجب بروز این مشکل گردد که البته این بیماری ها نیز براساس جنس و سن بیماران متفاوت است. رایج ترین بیماری هایی که می توانند با سوزش ادرار خود را نشان دهند، عبارتند از:

• عفونت مجاری ادراری و مثانه: یکی از رایج ترین علل سوزش ادرار، عفونت های مجاری ادراری است. عفونت مثانه و مجاری ادراری علاوه بر احساس سوزش هنگام دفع ادرار با علائم دیگری چون تکرر ادرار، احتیاج فوری به دفع ادرار حتی بلافاصله بعد از رفتن به دستشویی، بوی نامطبوع ادرار و وجود خون در ادرار همراه است.

  عدم درمان عفونت مجاری ادراری، می تواند به کلیه ها آسیب رسانده و یا باعث ایجاد عفونت در سایر اعضای بدن گردد. عفونت مجاری ادرار هم در مردان و هم در زنان مشاهده می گردد اما در زنان و مخصوصا زنان جوان شایع تر از مردان است.

• وجود سنگ در سیستم ادراری یا مثانه: پس از عفونت ادراری که در بالا بدان اشاره شد، سنگ های ادراری دومین علت شایع سوزش ادرار است.
• تب و عفونت: تب و بالا رفتن دمای بدن نشان دهنده مبارزه بدن با عفونت است. همین تب می تواند دمای ادرار را نیز بالا برده و هنگام دفع ادرار احساس سوزش یا داغی ایجاد گردد.
• بیماری های مقاربتی: علت سوزش ادرار در مردان ممکن است بدلیل وجود یک بیماری مقاربتی، مثل سوزاک یا کلامیدیا باشد.
• سیستیت بینابینی: سیستیت بینابینی، شرایط مزمن دردناکی است که در آن مثانه ملتهب و تحریک می گردد و در نتیجه فرد مجبور می گردد که به طور مکرر ادرار کند و ادرار کردنش دردناک است. این عارضه در زنان شایع تر از مردان است.
• خستگی، بی خوابی و ضربه به ناحیه تناسلی: دستگاه تناسلی از طریق میکروب های روده کلونیزه است (کلونیزه به معنی جمع شدن سلول ها، باکتری ها و... در یک نقطه است) و این میکروب ها در شرایط مساعد مانند خستگی، بی خوابی و ضرباتی که به ناحیه تناسلی وارد می گردد، می تواند عفونت ها را وارد مجرا کند. در نتیجه این افراد دچار طیفی از مسائل ادراری مانند سوزش ادرار، قطع و وصل شدن ادرار، اختلال ادرار کردن، تخلیه نشدن کامل مثانه، عفونت ادراری و... خواهند شد که این مسائل برای خانم هایی که ازدواج نموده اند با در نظر دریافت مسائل زناشویی تشدید خواهد شد.
• زخم در مجاورت مجاری ادرار: تماس زخم با ادرار که یک مایع اسیدی است، احساس سوزش شدید ایجاد می نماید. زخم های ناشی از اصلاح اندام تناسلی، زخم هایی که بر اثر مقاربت جنسی به وجود می آیند، جوش یا هر خراشیدگی می تواند موجب گردد موقع دفع ادرار احساس سوزش کنید.

  زخم های کوچک خود به خود خوب می شوند اما در صورت بروز تب یا ایجاد یک زخم عظیم باید به پزشک مراجعه کرد.

• تومور مثانه و سیستم ادراری
• عوامل دیگری نیز می توانند باعث سوزش ادرار شوند. از جمله غذاهای پرادویه، قهوه، چای، الکل، غذاهای اسیدی، مواد شیمیائی در فرآورده های بهداشتی و کم آبی ممکن است به طور کوتاه مدت هنگام دفع ادرار احساس سوزش ایجاد نمایند.

علت سوزش ادرار در مردان

• عفونت پروستات، عفونت پیشابراه، عفونت مجاری ادراری: موارد مذکور در مردان جوان می تواند علت سوزش ادرار باشد که در میان آن ها عفونت ادراری شایع ترین علت این عارضه است. گفتنی است که مردان دارای مجاری ادراری درازتری نسبت به خانم ها هستند و غده پروستات هم مواد ضد باکتریائی ترشح می نماید که مانعی برای عفونت ادراری است. بنابراین عفونت مجاری ادرار در مردان چیز ساده ای نیست و اگر مردی دچار سوزش ادرار گردد، نباید نسبت به آن بی تفاوت باشد.
• عظیم شدن پروستات: در افراد مسن، عظیم شدن پورستات می تواند علت سوزش ادار باشد.
• اپیدیدیمیت: عفونت یا التهاب لوله اپیدیدیم که در بالای بیضه ها قرار گرفته است، ممکن است باعث سوزش دردناکی در هنگام دفع ادرار گردد. مردان مبتلا به اپیدیدیمیت ممکن است شاهد تورم در اطراف بیضه ها، درد در آلت تناسلی یا بیضه ها و تب باشند.

  این شرایط که معمولا پس از یک عمل جراحی یا یک عفونت باکتریایی ایجاد می گردد، با آنتی بیوتیک ها قابل درمان است.

علت سوزش ادرار در زنان

• عفونت واژینال: عفونت واژن، بافت آن را تحریک نموده و تماس ادرار با بافت تحریک شده موجب سوزش می گردد. البته برای تشخیص عفونت واژینال احتیاج به معاینه دقیق پزشکی است.

• پارگی پرینال پس از زایمان: در بسیاری از زنان پس از زایمان طبیعی در ناحیه بین واژن و مقعد، پارگی ایجاد می گردد. هنگامی که این پارگی پرینال در کنار مجرای ادرار یا در داخل واژن باشد، تماس ادرار با ناحیه آسیب دیده تا چندین روز پس از زایمان، درد و سوزش زیادی ایجاد می نماید.

• پس از یائسگی: با کاهش فراوری استروژن بعد از یائسگی، بافت واژن کوچک و ضعیف شده و ممکن است خشک گردد. این تغییرات بافت واژن را حساس نموده و باعث می گردد موقع دفع ادرار احساس ناراحتی ایجاد گردد.

علت سوزش ادرار در بچه ها

• سوزش ادرار در بچه ها نیز ممکن است نشان دهنده برگشت ادراری، عفونت ادراری و آسیب سیستم های ادراری باشد. تب، بی اشتهایی، عدم تغذیه صحیح و کافی و خوب شیر نخوردن و وزن ندریافت نوزادان نیز می تواند نشان دهنده این مشکل باشد.
• در دختر بچه ها هم عفونت ادراری شایع ترین علت سوزش ادراری است.

اختلال ادرار کردن نیز مسئله ای است که دختر بچه ها و خانم ها زیاد با آن روبه رو می شوند. به عبارت دیگر، زمانی که آنها خارج از منزل هستند و سعی می نمایند جلوی دفع ادرار را بگیرند، مسائل متعددی نیز برایشان ایجاد خواهد شد. در حقیقت، عدم دفع ادرار باعث ضخیم شدن عضلات کف لگن شده و در نتیجه این افراد در هر سه مجرایی که از لگن رد می گردد، با مشکل روبه رو می شوند. بسیاری از خانم ها نگران سرویس های بهداشتی کثیف و نامناسب هستند و به همین دلیل ترجیح می دهند جلوی دفع ادرار را بگیرند، اما دفع ادرار در سرویس های بهداشتی آلوده خانم ها را دچار عفونت ادراری نمی نماید، بلکه فرد در اثر نگه داشتن ادرار، دچار عفونت می گردد.

لزوم مراجعه به پزشک

زمانی که به غیر از سوزش ادرار نشانه دیگری ندارید و دفع ادرار آزاردهنده نیست، دیدار با پزشک می تواند به شما اطمینان دهد که مشکل خاصی وجود ندارد اما در شرایطی که علائمی چون تب بالا، احساس درد در ناحیه پشت (ممکن است نشانه عفونت کلیه باشد) و استفراغ وجود دارد باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه گردد. همچنین اگر تکرر ادرار داشته و ادرارتان با درد و بوی نامطبوع همراه است، برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.

درمان سوزش ادرار

درمان سوزش ادرار به علت آن بستگی دارد. پس بهتر است قبل از اقدامات خانگی و در صورت مشاهده علائمی که در بخش بالا گفته شد به پزشک مراجعه کنید تا علت سوزش ادرارتان تعیین گردد. با این حال علاوه بر درمان عفونت باکتریائی و نخوردن مواد محرک کارهای زیر به شما در درمان سوزش ادرار یاری می نماید:

• نوشیدن آب به مقدار کافی: بسیاری از افراد تا زمانی که تشنه نشوند آب نمی نوشند. در صورتی که باید توجه داشت حتی در فصل های سرد سال نیز تعریق وجود دارد و باید روزانه حداقل چهار لیوان آب نوشید. در طول روز باید به مقداری آب و مایعات نوشید که ادرار همواره بی رنگ باشد و زمانی که این موضوع را در نظر داشته باشید، علائم و مسائل سیستم ادراری هم کمتر خواهد شد.
• جوش شیرین: در اولین حمله سوزش ادرار دو لیوان آب بخورید. سپس یک قاشق چای خوری جوش شیرین در نیم لیوان آب حل نموده و بخورید. در شش تا هشت ساعت بعد هر ساعت یک لیوان آب بخورید. اگر بعد از یک روز سوزش از بین نرود حتما به پزشک مراجعه کنید.
• تغییر رژیم غذایی: بسیاری از غذاها و آشامیدنی ها مجرای ادراری را تحریک نموده و سوزش را بیشتر می نمایند. الکل، قهوه، چای، شکلات، نوشابه های گازدار، مرکبات، گوجه فرنگی، غذاهای پرادویه، سرکه، و مواد قندی از این موارد هستند. حذف تمام این مواد از برنامه غذائی سوزش و ناراحتی های دیگر آن را ظرف ده روز از بین می برد. وقتی سوزش رفع شد، هر بار یکی از این ها را به رژیم غذائی اضافه کنید و ببینید آیا به آن حساسیت دارید یا نه.
• ادرار کردن بعد از رابطه جنسی: یکی از علل شایع عفونت ادراری رابطه جنسی است. بنابراین بعد از هر نزدیکی ادرار کنید و خود را با آب بشوئید. شستن مهبل با محلول آب و کمی جوش شیرین نیز کار خوبی است.
• عوض کردن لباس های زیر: خانم ها در تابستان نگذارند لباس مرطوب به تنشان بماند؛ زیرا لباس های مرطوب منجر به رشد باکتری ها و مخمرهایی در واژن می شوند که منجر به عفونت ادراری می گردند. اگر می توانید در هر فرصتی لباس زیر را عوض کنید.
• پاشیدن آب ولرم در ناحیه پرینال در طول دفع ادرار، می تواند به کاهش درد ناشی از پارگی پرینال پس از زایمان طبیعی یاری کند.

سخن آخر

باید توجه داشت که سوزش ادرار تنها یک نشانه است که در صورت بروز حتما باید علت اصلی ایجاد نماینده آن تعیین گردد. بیشتر مسائل ادرار شایع هستند و به راحتی با آنتی بیوتیک ها درمان می شوند. بنابراین در صورت ابتلا به مسائل ادراری نگران نشوید و بدون اینکه خجالت زده شوید به پزشک مراجعه کنید تا با معاینه و آنالیز نتایج آزمایش ادرار، مشکل شما تشخیص داده و درمان گردد.