خبرنگاران زمینه حضور فعالان فرهنگی در ایران و افغانستان فراهم گردد - مجله گرگانلند

سیدجمال الدین سجادی، روز سه شنبه در مصاحبه با خبرنگار فرهنگی خبرنگاران با تشریح صندلی هنر و هنرمندان، هنر را یک زبان فرامرزی، فراملی که احتیاج به ترجمه ندارد بیان نمود و گفت: هنرمندان جهان به نوعی با هم خویشاوند هستند و وقتی هنرمند اثری رو فراوری میکند این اثر می تواند در سرزمین ها و فرهنگ های مختلف مورد اقبال و توجه قرار بگیرد. اکنون بعد از گذشته صدها سال هنوز مثنوی مولانا به عنوان یک اثر فاخر ادبی و فرهنگی در سرتاسر جهان هوادار دارد.

وی در تشریح رابطه هنرمندان ایران و افغانستان گفت: ایران و افغانستان هرچند که امروز با حضور مرزهای سیاسی از یکدیگر جدا افتادند اما به نظر من مرزهای فرهنگی و تمدنی و تاریخی این دو کشور آنقدر به هم پیوند دارد که گاهی امکان تمایز بین این دو کشور را سخت می نماید و از این منظر می توان گفت، ایران و افغانستان تنها دو کشوری هستند که به لحاظ تاریخ، تمدن، زبان و فرهنگ در هم آمیخته هستند.

باید بین روابط فرهنگی و روابط بین الملل تفاوت قائل شد

وی اضافه نمود: باید بین روابط فرهنگی و روابط بین الملل تفاوت قائل شد دولت ها و دولت های ایران و افغانستان در سال های اخیر روابط گرمی نداشتند این رو هیچکس نمی تواند منکر گردد. عوامل خارجی و منطقه ای در آن تاثیرگذار هستند، اما روابط فرهنگی ما همیشه بسیار گرم بوده است. از دیرباز هنرمندان، فرهنگیان و اهالی هنر این دو کشور با همدیگر روابط بسیار گرمی داشتند. احمد ظاهر خواننده و آوازخوان معروف افغانستان سفرهای متعددی به ایران داشته و در شهرهای مختلف ایران اجراهای بسیار ماندگاری انجام داده است. شاید هیچ خواننده دیگری به اندازه احمد ظاهر از اشعار شاعران برجسته ایرانی مثل سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد، قیصر امین پور و بهادر یگانه استفاده نکرده باشد. رضا دقتی عکاس معروف ایرانی بخش عمده موفقیت خود را مرهون سفر به افغانستان و عکاسی از احمدشاه مسعود است.

این هنرمند با اشاره به روابط فرهنگی ایران و افغانستان در سال های اخیر اضافه نمود: در سال های اخیر روابط فرهنگی این دو کشور سرد نبوده است. به عنوان مثال فاضل نظری شاعر جوان و خوش مشرب ایرانی چند سفر به کابل داشت که اتفاقاً استقبال گرمی از ایشان شد. همچنین حامد عسگری شاعر دیگر ایرانی سال جاری به افغانستان سفری داشتند. رضا امیرخانی نویسنده ایرانی با کتاب جانستان کابلستان روی این روابط ایران و افغانستان تأثیر زیادی گذاشتند. صابر ابر و تیم همراهش سال جاری سفری به افغانستان داشتند. با وجود اینکه دولت های دو کشور ارتباط چندانی با همدیگر نداشتند اما روابط فرهنگی و هنری آنها مستحکم بوده است.

هنرمندان سفیران دوستی میان کشورها هستند

وی بر نقش هنرمندان در روابط کشورها تاکید نمود و گفت: هنرمندان در واقع سفیران حسن نیت، صلح، دوستی، عشق و محبت بین کشورها هستند. زبانی که هنرمندان و فرهنگیان با یکدیگر ارتباط برقرار می نمایند بسیار عمیق تر و زیبا تر از آن چیزی است که در سیاست شاهدش هستیم. روابط سیاسی اکثراً بر اساس منافع و توازن قدرت شکل می گیرد اما روابط فرهنگی ناظر بر پیوند ملت ها و دوستی است.

سجادی اضافه نمود: هنرمندان ایران و افغانستان در کنار رسالتی که در وطن خودشان دارند رسالت دیگری هم به دوش می کشند که گرم نگه داشتن روابط فرهنگی میان این دو کشور است. اگر در تاریخ نگاه کنید می بینید که خراسان قدیم در افغانستان کنونی واقع شده و آنچه امروز وجود دارد، بخشی از سرزمین فارس یا سرزمین پرشیا بوده است. ما در واقع 2 استان از یک سرزمین پهناور هستیم که باید این را پاس بداریم.

صندلیی برای هنرمندان مهاجر مفروض نیست

وی به تجربه خود در ایران اشاره نمود و گفت: من در شهر مقدس مشهد به جهان آمدم و در واقع یک مهاجر هستم، هرچند خودم با این تعبیر موافق نیستم چون وقتی کسی در یک سرزمینی به جهان بیاد و بیش از 30 سال در آنجا زندگی کند بعید است که به وی مهاجر گفته گردد، چون مهاجر به معنای کسی است که برای زندگی بهتر از جایی به جای دیگر سفر می نماید اما من از جایی به جایی سفر نکردم. اما بسیاری از هنرمندان که در این سرزمین به جهان آمدند و به عنوان مهاجر شناخته می شوند به دلیل عدم حمایت؛ مسائل بسیار زیادی را تحمل می نمایند. هنوز هم توقعات بسیار زیادی در نسل سوم ما وجود دارد. این نسل با نسل اول و دوم بسیار متفاوت است چون در گذشته به خاطر اینکه از جنگ بگریزند به کمترین ها قانع بودند اما نسل سوم مهاجرین که اکثراً تحصیلات عالیه دارند و متخصص هستند مطالباتشان هم بیشتر هست. متولیان خاصی برای حوزه مهاجرین تعریف نشده است و ما شاهد هستیم که در بسیاری موارد اصلاً هیچ صندلیی برای هنرمندان مهاجر مفروض نیستند.

نویسندگان معاصر افغانستانی در ایران شناخته نمی شوند

سفیر فرهنگیان و هنرمندان مهاجر با اشاره به شناخت جوانان افغانستان از فرهنگ ایران گفت: کمتر کسی از جوانان و اهالی فرهنگ و هنر است که با نام و آوازه استاد محمدرضا شجریان آشنا نباشد. اشعار فاضل نظری را نخوانده باشد و با نام دیگر هنرمندان، فرهنگیان و نویسندگان ایرانی آشنا نباشد چون در افغانستان بستر بسیار خوبی برای ارائه فراوریات فرهنگی ایران وجود دارد اما اینکه چرا فعالان فرهنگ و هنر افغانستان در ایران شناخته شده نیستند بایداز متولیان این امر پرسیده گردد. متاسفانه بسیاری از کتاب های مهم کشور افغانستان در ایران قابل دسترس نیست. به عنوان مثال شما اگر کتابی در حوزه افغانستان از این نویسنده افغانستانی بخواهید به دست آوردید باید از کابل تهیه کنید.بخش عمده این مشکل، به خاطر مسائل سیاسی است که اجازه ورود کتاب و محصولات فرهنگی را از افغانستان به ایران نمی دهد و به همین دلیل است که نویسندگان معاصر افغانستانی در ایران شناخته نمی شوند. مرحوم استاد رهنورد زریاب نویسنده توانمند افغانستانی که در سرتاسر جهان هوادارانی زیادی دارد اما در ایران آنطور که باید شناخته شده نیست و این به ما می رساند که باید زمینه ها را برای حضور نویسندگان افغانستانی فراهم کند.

روابط تهران و کابل از مشهد می گذرد

سجادی با تاکید بر بهبود روابط دو کشور گفت: بسیاری از دوستان ایرانی از من می پرسند که برای بهبود روابط دو کشور چه باید بکنیم. ما در ایران بیش از سه میلیون مهاجر افغانستانی داریم و برخلاف تصوری که وجود دارد و فکر می نمایند که روابط تهران و کابل رو باید در جای دیگری رقم زد من فکر می کنم که جهت تهران به کابل از مشهد می گذرد و توجه به مهاجرین می تواند تاثیر گذار باشد. مهاجرین هنوز امکانات اولیه و حقوق اولیه شهروندی را ندارند و این خود به خود نارضایتی ایجاد می نماید و این نارضایتی در روابط ایران و افغانستان و روابط دیپلماتیک بین دو کشور اثرگذار است. اگر قرار است روابط ایران و افغانستان خوب گردد مرکز ثقل آن قطعاً مهاجرین هستند. شما اگر بتوانید این سه میلیون نفری که در ایران هستند را به نوعی به سطحی از رضایت برسانید مطمئن باشید که روابط دو کشور هم رو به بهبود خواهد رفت اما شرایط مهاجرین چندان قابل تعریف نیست . البته کوشش های بسیار زیادی از سوی دلسوزان در سال های اخیر صورت گرفته است اما به نظر من ما در شروع یک راه بسیار طولانی هستیم.

وی ادامه داد: بهبود شرایط مهاجرین تاثیر مستقیم در روابط بین ایران و افغانستان دارد. مهاجرینی که در ایران به جهان آمدند با مسائل زیادی روبرو هستند. گاهی سیم کارت تلفن آنها مسدود می گردد و گاهی حساب بانکی شان قطع می گردد. اگر توجه نهادها به این بخش از جامعه ایران یعنی مهاجرین معطوف گردد ما شاهده روابط گرم ایران و افغانستان خواهیم بود.

سیدجمال الدین سجادی متولد 1364 مشهد فارغ التحصیل رشته خبرنگاری از دانشکده خبر مشهد و کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد است.

این عکاس و خبرنگار مهاجر از سال 90 در رسانه های معتبر داخل ایران مشغول به فعالیت شده است و همکاری با خبرگزاری های مختلف را در کارنامه خود دار د.

وی در سال 2017 به دعوت انستیتوت گوته آلمان، به عنوان نماینده گروه عکاسان گلشهر و سفیر فرهنگیان و هنرمندان مهاجر به برلین سفر و در کنفرانس هنر و مهاجرت شرکت کرد.