بیوگرافی رامبراند، نقاش پیشتاز دوره طلایی هنر - مجله گرگانلند

رامبراند نقاشی قرن هفدهمی بود که آثارش بر دوره ای که به دوران طلایی هلند مشهور است، سیطره داشت. او که یکی از برجسته ترین هنرمندان تاریخ به شمار می رود، پیروزیت های خلاقانه زیادی را با پرتره هایش کسب نموده و تصویرسازی هایی که از صحنه های مختلف انجیل می کرد در بین هم عصرانش معروفیت داشت. نحوه استفاده او از نور و سایه و بعلاوه چاپ های فلز نوآورانه اش از دیگر نقاط قوت کارش بودند.

زندگی اولیه

رامبراند در سال 1606 در لایدن (Leiden) هلند به جهان آمد و از سال 1612 تا 1616 در مدرسه ابتدایی به تحصیل پرداخت و سپس به مدرسه لاتین در همان شهر رفت تا به مطالعه انجیل و متون کلاسیک بپردازد. اینکه او این دوره تحصیل را به سرانجام رساند یا خیر هنوز هم معین نیست، اما بعضی ادعا می نمایند که او را به درخواست خود از همان ابتدا از مدرسه مذکور در آورده و برای تعلیم نقاشی فرستادند.

از سال 1620 تا 1625، رامبراند به عنوان هنرمند تحت تعلیم دو استاد آغاز به کار کرد. استاد اول تا سه سال به آموزش او پرداخت و در این دوره رامبراند تکنیک های هنری پایه را آموخت. این استاد در کشیدن چشم انداز های جهنم و جهانی زیرین تخصص داشت و توانایی اش در بازنمایی آتش و روشی که برای نشان دادن بازتاب نور در اشیای اطرافش داشت در کارهای بعدی رامبراند به خوبی قابل رؤیت است. دومین استاد رامبراند به خاطر نقاشی های تاریخی اش معروفیت داشت و به شاگرد خود نیز این ژانر را به خوبی آموخت. این شیوه شامل قرار دادن فیگورهایی از انجیل، تاریخ یا اسطوره های تمثیلی در زمینه ای پیچیده بود.

دوره لایدن (1625-1631)

در سال 1625، رامبراند دوباره به لایدن بازگشت و اکنون خود یک استاد زبردست به حساب می آمد. در طی شش سال بعدی زندگی کاری خود را بنا نهاد. در همین دوران بود که تأثیرات استاد دومش به خوبی در کارهایش منعکس می شد و در موارد زیادی رامبراند ترکیب بندی های استاد قبلی خود را از نو می ساخت و آن ها را به شکلی ماهرانه از آن خود می کرد. این شیوه بعدها به وسیله شاگردان رامبراند هم دنبال شد. نقاشی های او در این زمان معمولاً کوچک ولی پرجزئیات بودند. موضوعات مذهبی و اسطوره ای بیشتر در بینشان به چشم می خورد و اولین نمونه های کار چاپ فلز او نیز در لایدن ساخته شدند. معروفیت جهانی رامبراند به نوعی مدیون انتشار همین کارها بود. او خود را از هم عصرانش جدا کرد و به آثار چاپس اش با کنترل نور و تاریکی کیفیتی نقاشانه داد.

آثار رامبراند خیلی زود با دگرگونی شیوه استفاده از نور به سبکی خلاقانه تبدیل شد. سبک تازه او قسمت زیادی از نقاشی را در سایه پنهان می کرد. خودش در این باره می گوید در آثارش منبع نور به سرعت در مسیر حرکتش در نقاشی ضعیف می گردد و نقاطی روشن و قسمت هایی از تاریکی عمیق را بر جای می گذارد. در سال 1629، رامبراند به همین شیوه، نقاشی پشیمانی یهودا و بازگرداندن ظروف نقره را کشید که نمونه خوبی برای تماشا علاقه او به بازنمایی و کنترل نور در تابلو به شمار می آید. یکی دیگر از آثاری که در این زمینه می توانیم به آن اشاره کنیم، تابلوی مجادله پیتر و پل است که در آن عناصر روشن نقاشی در نقطه ای جمع شده و با تنالیته های تیره تر احاطه شده اند. این شیوه بازنمایی، چشم مخاطب را به نقطه کانونی اصلی تابلو کشانده و سپس به سمت جزئیات دیگر راهنمایی می نماید.

از سال 1628 رامبراند آغاز به پذیرفتن شاگرد کرد و در طی سال ها، هنرمندان جوان بسیاری را برای تعلیم دور خود جمع کرد. در این زمینه تنها می توان تعداد شاگردهای او را حدودا تخمین زد زیرا مدارک رسمی این کارآموزان گم شده است. گفته می گردد در طی دوران حرفه ای، رامبراند حدود 50 شاگرد داشته است.

اولین دوره آمستردام (1631-1636)

رامبراند از سال 1631 به همراه هنریک اویلنبرگ (Hendrick Uylenburgh) که کارگاه پرتره سازی داشت، آغاز به تجارت کرد. رامبراند در همین دوران بود که از لایدن به آمستردام رفت. از این زمان صحنه های دراماتیک، نقاشی های بزرگ انجیلی و افسانه ای در کارهایش ظاهر شدند و در تابلوها شیوه پر تضاد نور و تاریکی کماکان به چشم می خورد. از میان این آثار می توانیم به کور کردن سامسون (1636) و دانائه (1636) اشاره کنیم. علیرغم این توجه به موضوعات مذهبی، هنوز کسی نمی داند که آیا او به جامعه مذهبی خاصی تعلق داشت یا خیر.

در آمستردام هم او پرتره های سفارشی زیادی را به یاری دستیاران مختلفش در کارگاه اویلنبرگ کشید. رامبراند به نسبت سایر هنرمندان پرتره ساز آمستردام و شیوه رایج آن ها، پرتره هایی بسیار پرانرژی تر خلق می کرد و به همین دلیل علی رغم توانایی نه چندان کامل او در بازنمایی عینی موضوع، سفارش های بسیار زیادی می گرفت. البته یک بار هم یکی از دیپلمات های هلندی، پرتره ای را که رامبراند از یکی از دوستانش کشیده بود، به خاطر عدم شباهت به سخره گرفت. حتی سلف پرتره های او نیز با هم تفاوت زیادی دارند.

سومین دوره آمستردام (1643-1658)

10 سال بعد از رونمایی از تابلوی گشت شبانه، خروجی هنری رامبراند به طرز قابل توجهی افول کرد و او هیچ پرتره ای نکشید. اینکه او هیچ سفارشی نگرفت یا خودش پذیرش سفارش را قطع کرد، درست معین نیست. حدس و گمان هایی که درباره اتفاقات بعد از تابلوی گشت شبانه وجود دارد، بیشتر به شکل گیری افسانه رامبراند یاری کرد که می گفت این هنرمند به طور قابل ملاحظه ای با بدفهمی روبه رو و به وسیله جامعه طرد شد. البته بعضی دیگر مرگ همسرش ساسکیا را نیز مقصر این قضیه می دانند و عده ای دیگر اعتقاد دارند سفارش دهندگان تابلوی گشت شبانه از پذیرش تابلو خودداری نموده و باعث بدنامی او شدند. البته تحقیقات مدرن هیچ سندی مبنی بر این ادعاها پیدا نکرد و حتی از آسیب روحی او بعد از مرگ همسر نیز سر نخی وجود ندارد. درباره طرد شدن او از جامعه هم سند و مدرک قابل استنادی در دست نیست و اگر چه او همواره مورد انتقاد هم عصران خود بوده اما نمی توان به طور قطع چنین برداشتی از دوران ترک کار او کرد.

فرضیه ای که در این زمینه وجود دارد، بحران هنری رامبراند بوده که به او اخطار می داد روش او به مرز های عملی خود نزدیک می گردد. واریاسیون هایی که از نقاشی های اندک او از سال 1642 تا 1652 به دست آمده حاکی از آغاز دوره ای است که به دوره متأخر رامبراند شناخته می گردد. شاید بتوان این نقاشی ها را نشانه ای از جستجو های او برای یافتن سبک تازه دانست.

تابلوی گشت شبانه

شاید برای شما هم غافلگیرنماینده باشد که بدانید عنوان تابلوی معروف رامبراند یعنی گشت شبانه، عنوان صحیحی نیست. این تابلو که به اشتباه این گونه نام گذاری شده به هیچ وجه یک صحنه شبانه را به تصویر نمی کشد و در اصل زمینه نقاشی روز است. این نام که به وسیله خود هنرمند انتخاب نشده بود، اولین بار در سرانجام قرن هجدهم رواج پیدا کرد. در آن موقع نقاشی به خاطر جمع شدن لایه های متعدد غبار و لاک جلادهنده به طرز قابل ملاحظه ای تیره شده بود و ظاهر تصویر به چشم انداز ای شبانه شباهت داشت. عنوان دقیق تر این تابلو افسران و مردان همراه کاپیتان فرانتس بانینگ کوخ و ویلهلم فن رویتنبرگ بوده است.

تابلوی گشت شبانه رامبراند نمونه ای عالی از شیوه منحصر به فرد نقاشی انحصاری شمال هلند است که اغلب در شهر آمستردام سفارش داده می شدند. هدف اصلی این مردان گارد محافظتی، دفاع از شهرشان بود. برای همین منظور آن ها باید از دروازه ها محافظت نموده، در خیابان ها گشت می زدند و نظم شهر را حفظ می کردند. گفته می گردد که هر گروه گارد سالنی اختصاصی برای تمرین داشتند و در این سالن ها پرتره های گروهی اعضا را نصب می کردند. به طور خلاصه کارکرد این نقاشی و تصاویری از این دست، افزایش احساس غرور و وظیفه اجتماعی بود. رامبراند زمانی که سفارش این تابلو را دریافت کرد در اوج حرفه خود بود.

رامبراند در یک نگاه

• رامبراند در سال 1606 در هلند به دنیا آمد.
• او یکی از نقاشان پیشتاز دوره طلایی هلند بود و به خاطر استفاده دراماتیک از نور و سایه در کارهایش معروفیت دارد.
• تقریباً بلافاصله بعد از نقل مکان به آمستردام در سال 1631، او کسب و کار خود را توسعه داد.
• او در طی زندگی حرفه ای اش حدود پنجاه شاگرد را تعلیم داد.
• اگر چه استادان کلاسیک ایتالیایی تأثیر زیادی بر آثار او داشتند، اما در واقع رامبراند هرگز از هلند خارج نشد.
• او به جز پرتره های معروفش، موضوعاتی شامل انجیل، اساطیر و موضوعات تاریخی را انتخاب می کرد.
• اگر چه او دوران ثروت و پیروزیت را تجربه کرد اما در اواخر دهه 1640 به خاطر ولخرجی های زیاد ورشکست شد و هرگز نتوانست از این وضع نجات پیدا کند و نهایتاً در فقر درگذشت.
• در سال 1634 او با ساسکیا عموزاده هنریک اویلنبرگ ازدواج کرد. ساسکیا مادر چهار فرزند رامبراند بود که البته سه تن از آن ها در نوزادی مردند. او از دوران بیماری و مرگ همسرش نقاشی های تاریکی کشید.
• رامبراند سلف پرتره های زیادی از خود به جای گذاشته که به میزان پرتره های سفارشی اش پیروز و مشهور هستند.
• تابلوی گشت شبانه یکی از معروف ترین کارهای سفارشی او به شمار می آید.
• نام تابلوی گشت شبانه در اواخر قرن هجدهم به آن داده شد و در اصل این تابلو تصویری از روز را به نمایش می گذاشت که در اثر لایه های متعدد غبار و لاک به مرور زمان این چنین تیره شده است.

پ